Nước ối đảm nhận vai trò bảo vệ và nuôi dưỡng thai nhi trong suốt thai kỳ. Nếu lượng nước ối trong tử cung quá nhiều hoặc quá ít đều có thể gây ra những vấn đề sức khỏe ở cả mẹ và thai nhi. Trong bài viết dưới đây, BS.CKII Lê Thanh Hùng, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ chi tiết về nước ối giúp mẹ bầu nắm rõ.
Thai nhi có thể sống nếu thiếu nước ối không?
Chắc chắn là không. Thai nhi làm tổ trong tử cung của người mẹ, nằm trong túi ối và được bao quanh bởi nước ối. Chúng chứa các chất dinh dưỡng, hormone, kháng thể và các chất cần thiết để nuôi dưỡng và bảo vệ thai nhi. Nói cách khác, thai nhi cần nước ối để tồn tại và phát triển. Tùy vào tuổi thai mà thai nhi sẽ cần lượng nước ối khác nhau.
Trẻ sơ sinh uống nước ối có sao không?
Trẻ sơ sinh uống nước ối có sao không? Trong quá trình phát triển của thai nhi, việc nuốt nước ối là việc hết sức bình thường, và có chức năng sinh lý vô cùng quan trọng. Hoạt động nuốt của thai nhi góp phần quan trọng vào sự cân bằng nội môi của thai nhi và nước ối cũng như sự phát triển của thai nhi.
Đồng thời, quá trình uống nước ối của thai nhi giúp quá trình phát triển bình thường. Thai nhi đủ tháng nuốt lượng chất lỏng (100 - 300 ml/kg) lớn hơn rõ rệt tính theo trọng lượng cơ thể so với của người trưởng thành (40 - 60 ml/kg). Quá trình nuốt nước ối và tiêu hóa của thai nhi trong tử cung góp phần quan trọng vào việc điều chỉnh lượng và thành phần nước ối, giúp thu nhận và tái tuần hoàn các chất hòa tan từ môi trường của thai nhi và sự trưởng thành của đường tiêu hóa của thai nhi.
Lượng nước ối bình thường là bao nhiêu?
Lượng nước ối trong bụng mẹ sẽ thay đổi ở từng giai đoạn thai kỳ để đảm bảo sự phát triển ổn định và an toàn cho thai nhi. Bác sĩ có thể ước tính lượng nước bằng cách cảm nhận trực quan chiều cao và độ to của bụng, bụng mẹ chắc hay lỏng lẻo. Kết hợp với phương pháp sờ nắn bụng, kiểm tra bề cao tử cung có tương thích với số tuần tuổi của thai nhi. Áp dụng thêm phương pháp siêu âm để kiểm tra lượng nước ối trong bụng mẹ. (3)
Có 2 thông số dùng để đánh giá lượng nước ối trong bụng mẹ là chỉ số nước ối (AFI) và xoang ối lớn nhất (MPV). Thông qua kiểm tra, bác sĩ sẽ có đánh giá lâm sàng, kết luận lượng nước nhiều hay ít để có can thiệp kịp thời, bảo vệ sự an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
Thông thường, chỉ số nước ối ở các tuần thai như sau:
Uống nước ối giúp thai nhi phát triển cơ thể, hệ tiêu hóa và vị giác
Việc nuốt của thai nhi góp phần quan trọng vào sự tăng trưởng cơ thể và sự phát triển của đường tiêu hóa do lượng nước ối uống vào khá nhiều. Pitkin và Reynolds ước tính rằng 10 - 15% nhu cầu nitơ của thai nhi được cung cấp nhờ vào protein trong nước ối. Axit amin và glucose được thai nhi hấp thụ và sử dụng khi đi vào đường tiêu hóa của thai nhi.
Hơn nữa, việc cung cấp chất dinh dưỡng cho thai nhi thông qua việc nuốt nước ối giúp cải thiện một phần tình trạng chậm phát triển của thai nhi do tình trạng suy dinh dưỡng của người mẹ.
Ngoài ra, việc nuốt nước ối trong quá trình mang thai của thai nhi có vai trò rất lớn trong việc phát triển hệ tiêu hóa của trẻ. Nhờ có quá trình nuốt nước ối mà hệ tiêu hóa của trẻ được hoạt động dù chưa hoàn thiện hoàn toàn, nhưng đã góp phần giúp hệ tiêu hóa ngày càng cứng cáp hơn thông qua việc hấp thu nước và các chất dinh dưỡng.
Bài viết trên đã cung cấp rất nhiều thông tin liên quan đến quá trình phát triển của trẻ và sự liên quan đến điều hòa nước ối, qua đó trả lời cho câu hỏi “Trẻ sơ sinh uống nước ối có sao không?". Từ đó, giúp các bố mẹ có thể hiểu thêm về quá trình phát triển của con mình.
Ảnh hưởng của nước ối đục đến thai nhi
Như đã phân tích ở trên, những nguy cơ có thể xảy ra đối với thai nhi khi nước ối bị đục bao gồm:
Ngoài việc thăm khám định kỳ và tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ, mẹ bầu có thể cải thiện tình trạng nước ối bị đục bằng cách:
Qua những thông tin mà nhà thuốc Long Châu thu thập được, hy vọng đã giải đáp được thắc mắc của các mẹ về vấn đề nước ối đục. Chúng tôi mong muốn thai phụ có được những kiến thức cần thiết để quá trình mang thai diễn ra an toàn nhất. Nhớ truy cập trang web của nhà thuốc Long Châu hàng ngày để có những thông tin mới nhất về sức khỏe bạn nhé!
Phản xạ nuốt của trẻ là một quá trình sinh lý có từ rất sớm, ngay từ trong bụng mẹ. Tuy nhiên, khi còn trong bụng mẹ, trẻ được bao quanh bởi chất lỏng là nước ối. Vậy thì, "trẻ sơ sinh uống nước ối có sao không?" còn là thắc mắc của nhiều bố mẹ. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu thêm về câu hỏi này thông qua bài viết dưới đây.
Nước ối xuất hiện từ ngày thứ 12 sau thụ tinh, khi đó buồng ối nằm độc lập trong mầm phôi, chứa dịch kẽ của phôi. Từ ngày 12 đến ngày 28 sau thụ tinh, tuần hoàn rau thai được thành lập, và có sự thẩm thấu giữa tuần hoàn và nước ối.
Nước ối sau khi được tạo ra từ 3 nguồn trên lại được tái hấp thu trở lại thông qua hệ tiêu hóa của thai nhi và nội sản mạc. Nước ối luôn được tái tạo, vào cuối thời kỳ có thai, nước ối đổi mới 3 giờ/lần, tức khoảng 4 - 8 lít/ngày. Sự tái tạo này tăng dần đến khi thai đủ ngày và giảm dần sau đó.
Về màu sắc, đầu thai kỳ, nước ối có màu trắng trong. Thai nhi càng lớn dần thì nước ối càng có màu trắng đục do chứa nhiều chất.
Uống nước có làm tăng thể tích nước ối không?
Các chuyên gia Sản khoa thường khuyến cáo mẹ bầu tăng cường uống nước nếu mẹ rơi vào tình huống thiểu ối. Những loại nước có thể bổ sung là nước lọc, nước hoa quả, nước dừa hoặc thức ăn lỏng như cháo, canh, soup. Nhìn chung, việc uống nhiều nước khi mang thai không gây hại, nhưng mẹ bầu có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ theo dõi thai kỳ để được tư vấn phù hợp cho thai kỳ của mình.
Thai nhi uống nước ối giúp cân bằng lượng nước ối trong suốt thai kỳ
Thể tích và thành phần nước ối được duy trì trong suốt thời gian sống trong tử cung nhờ sự cân bằng giữa sản xuất và tái hấp thu dịch của thai nhi. Sau khi tạo phôi, thai nhi bài tiết một lượng nước tiểu đáng kể vào khoang ối. Lưu lượng nước tiểu của thai nhi là yếu tố quan trọng nhất điều chỉnh lượng nước ối, vì tốc độ dòng nước tiểu tăng hoặc giảm rõ rệt có tương quan với tình trạng đa ối và thiểu ối.
Quá trình nuốt của thai nhi đóng vai trò là con đường chính để tái hấp thu nước ối, tuần hoàn nước và các chất hòa tan cho thai nhi. Các dị tật phổ biến làm suy giảm phản xạ nuốt bao gồm teo thực quản, teo tá tràng và các rối loạn thần kinh cơ như loạn dưỡng trương lực cơ có thể dẫn đến tình trạng đa ối ở thai nhi do làm giảm quá trình hấp thụ nước ối qua tiêu hóa của thai.
Một số hiện tượng bất thường của nước ối
Nước ối đảm nhận vai trò bảo vệ và nuôi dưỡng thai nhi phát triển khỏe mạnh. Vì thế, bất kỳ hiện tượng bất thường nào ở lượng nước ối đều gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở thai nhi. Thường gặp nhất là:
Thiểu ối (tên gọi trong y khoa là Oligohydramnios) là tình trạng lượng nước ối thấp hơn so với bình thường, xảy ra khi chỉ số AFI < 5cm (chỉ số bình thường là 5-25cm) và MPV < 2cm. Thống kê cho thấy, thiểu ối xảy ra ở 4% tổng số ca mang thai và 12% đối với các ca mang thai quá ngày.
Bác sĩ Lê Thanh Hùng cho biết, tình trạng thiểu ối thường xảy ra ở những thai phụ có tiền sử bệnh lý như từng mang thai chậm phát triển, nạo phá thai, tiền sản giật, tăng huyết áp, đái tháo đường, lupus, mang đa thai, thai nhi mắc các dị tật bẩm sinh như sinh già tháng, bất thường thận…
“Thiểu ối có thể xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ, đáng lo ngại nhất nếu xuất hiện trong 6 tháng đầu vì tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh, sảy thai, sinh non hoặc tử vong ở trẻ sơ sinh. Nếu thiểu ối trong 3 tháng cuối, thai nhi có nguy cơ bị suy dinh dưỡng”, bác sĩ Lê Thanh Hùng cho biết thêm.
Để đánh giá chính xác mức độ ảnh hưởng của thiểu ối nhằm đưa ra hướng dẫn điều trị phù hợp, bác sĩ sẽ chỉ định mẹ bầu làm một số xét nghiệm kiểm tra cần thiết như:
Đối với trường hợp thiểu ối nhẹ, bác sĩ có thể yêu cầu mẹ uống nước dừa khoảng 2-3 lần mỗi tuần để tăng lượng nước ối, cũng như làm sạch nước ối trong bụng mẹ. Uống nhiều nước hàng ngày cũng cải thiện tình trạng thiểu ối ở mẹ bầu.
Với những trường hợp khẩn cấp, bác sĩ sẽ chỉ định mẹ sinh sớm để bảo vệ sự an toàn cho cả hai mẹ con. Nguyên do bởi tình trạng thiểu ối có thể khiến mẹ vỡ ối sớm mặc dù chưa đến ngày dự sinh, thai nhi có nguy cơ bị nhiễm trùng ối, nhiễm trùng huyết… đe dọa tính mạng.
Đa ối (tên gọi trong y khoa là Polyhydramnios) là tình trạng có quá nhiều nước ối trong bụng mẹ, xảy ra khi chỉ số AFI > 24cm và MVP > 8cm. Theo American Pregnancy Association, đa ối xảy ra ở 1% các trường hợp mang thai. (4)
Bác sĩ Lê Thanh Hùng chia sẻ, đa ối thường gặp ở những mẹ bầu mang song thai hoặc đa thai và một số bất thường ở hệ thần kinh trung ương của thai nhi như não úng thủy, thoát vị màng não, thai vô sọ, cột sống chẻ đôi… Ngoài ra, đa ối cũng có thể xuất phát từ bệnh lý của màng ối, bánh nhau, dây rốn, thai nhi to, phù nhau thai, hoặc các bệnh lý của mẹ như đái tháo đường, rối loạn tiêu hóa…
Các triệu chứng đặc trưng khi bị đa ối gồm đau bụng, khó thở do tử cung to hoặc bụng nhô cao quá nhanh và xuất hiện các cơn đau tức đột ngột. Đa ối nếu không được can thiệp xử trí có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai như như vỡ ối sớm, nhau bong non, thai chết lưu, sinh non, dị tật thai nhi, dây rốn quấn cổ hoặc băng huyết sau sinh.
Để phát hiện sớm tình trạng đa ối trong thai kỳ, mẹ bầu sẽ được chỉ định làm nghiệm pháp dung nạp glucose hoặc siêu âm thường xuyên để theo dõi lượng nước ối trong tử cung. Với trường hợp đa ối nhẹ bác sĩ sẽ kê đơn thuốc, mẹ không cần lo lắng. Nếu đa ối nghiêm trọng, bác sĩ sẽ tiến hành chọc ối để rút bớt nước ối chỉ giữ lại mức cần thiết.
Một số trường hợp mẹ bầu sẽ bị rò rỉ nước ối vào những tuần cuối của thai kỳ. Cũng theo American Pregnancy Association, cứ 10 phụ nữ mang thai sẽ có 1 người bị rò rỉ nước tiểu. Tuy nhiên mẹ cần phân biệt với tình trạng són tiểu vì khi mang thai, tử cung đè lên bàng quang cũng khiến nước tiểu rò rỉ ra ngoài. Bên cạnh đó, các tuyến trong cổ tử cung và mô âm đạo sẽ tăng sản xuất dịch âm đạo để giúp thai nhi dễ dàng di chuyển qua ống sinh.
Bác sĩ Lê Thanh Hùng hướng dẫn mẹ cách phân biệt nước ối, nước tiểu và dịch tiết âm đạo thông qua màu sắc và mùi. Nếu nhận thấy chất lỏng trong suốt và không mùi hoặc mùi hơi tanh, đó là nước ối. Nước tiểu sẽ có màu vàng nhạt hoặc vàng sẫm và mùi khai đặc trưng. Dịch âm đạo có màu trắng, nhầy dính như lòng trắng trứng, lượng thường ít.
Tuy nhiên, nếu thấy chất lỏng rò rỉ ra ngoài có màu xanh lá cây hoặc nâu, đó chính là biểu hiện của sự hiện diện phân su hoặc vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng nước ối. Lúc này, mẹ cần đến ngay cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra và can thiệp kịp thời.
Vỡ ối sớm là tình trạng màng ối bị vỡ trước tuần thứ 37 của thai kỳ. Phụ thuộc vào thời điểm vỡ ối sớm mà gây ra những hậu quả nhất định, ối vỡ càng sớm càng gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi.
Có 2 dạng vỡ ối sớm là vỡ ối khi chưa có dấu hiệu chuyển dạ (còn gọi là vỡ ối non) và vỡ ối khi đã chuyển dạ nhưng cổ tử cung chưa mở. Vỡ ối sớm cảnh báo tình trạng sinh non, nếu không được can thiệp kịp thời có thể đe dọa tính mạng hoặc sự phát triển thể chất của trẻ về sau.
Vì thế, khi thấy âm đạo rò ối dù chưa đến ngày dự sinh, mẹ hãy đến ngay cơ sở y tế để được nhập viện và theo dõi. Trong lúc đó, tuyệt đối không được đưa bất cứ vật gì vào trong âm đạo bởi có thể gây nhiễm trùng và gây hại cho thai nhi.
Có thể thấy, nước ối giữ nhiều vai trò vô cùng quan trọng đối với sự sống còn và phát triển khỏe mạnh của thai nhi. Chính vì thế, mẹ bầu cần tuân thủ lịch khám thai định kỳ hoặc được chỉ định riêng để được theo dõi chỉ số nước ối thường xuyên, phát hiện sớm và điều chỉnh kịp thời những bất thường để hạn chế tối đa những biến chứng nghiêm trọng đe dọa sức khỏe và sự an toàn của thai nhi.
Lựa chọn cơ sở y tế uy tín, có đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn và đầy đủ các xét nghiệm, siêu âm cần thiết cũng là cách giúp mẹ tránh được những bất thường của nước ối.
Trung tâm Sản Phụ khoa là một trong những chuyên khoa mũi nhọn tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
Trung tâm quy tụ đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, đặc biệt là hệ thống máy siêu âm hình thái 3D, 4D, siêu âm màu Doppler, siêu âm thế hệ mới nhất Voluson E10; thực hiện đầy đủ các xét nghiệm kiểm tra cần thiết trong thai kỳ như Double Test, Triple Test, NIPT; triển khai đa dạng dịch vụ thai sản cho mẹ bầu như gói thai sản trọn gói, thai sản theo yêu cầu, sinh con trọn gói… giúp mẹ an tâm tận hưởng thai kỳ khỏe mạnh, sinh nở nhẹ tênh, an toàn, mẹ tròn con vuông.
Ngoài ra, Trung tâm Sản Phụ khoa còn liên kết chặt chẽ cùng nhiều chuyên khoa khác trong bệnh viện như Trung tâm Sơ sinh, khoa Nhi, Trung tâm Tim mạch, Trung tâm Xét nghiệm, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh…
Đội ngũ bác sĩ Sơ sinh túc trực tại phòng sinh, sẵn sàng đón bé và chăm sóc bé toàn diện ngay từ khi chào đời, sàng lọc 73 bệnh lý và dị tật thường gặp ở trẻ sơ sinh giúp trẻ có sức khỏe và nền tảng phát triển tốt nhất trong tương lai.
Để được tư vấn các gói thai sản và sinh con tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, mẹ vui lòng liên hệ đến:
